Czarna torebka – Agata Tuszyńska

 

 wydawnictwo: OsnoVa

data wydania: 12-04-2023

liczba stron: 100

„Noszę ją stale. Ze sobą. I w sobie. Czarna torebka mojej żydowskiej babki Deli. Polska torebka. Moje aryjskie papiery. Barwy ochronne. Legitymacja życia. Przepustka w jasny los. Zawsze mogę do nich sięgnąć, gdyby się okazało, że jestem podejrzana. A podejrzany jest lęk. I on mnie łączy z tymi, dla których zbudowano Treblinkę. Powtarzam sobie jedenaste przykazanie: nie bój się. I wychodzę z torebką na spacer”.

Czarna torebka to wszystko, co pozostało po babce Agaty Tuszyńskiej. Z pozoru zwykły i niepozorny element kobiecej garderoby, ale tak naprawdę to zdecydowanie coś więcej. To przedmiot, który mógł ocalić życie lub dodać otuchy. Co zwierała czarna torebka? Aryjskie papiery na nazwisko Zofii Zmiałowskiej, dokumenty, przepisy, święty obrazek i listy – nic co mogłoby zdradzić. Ta torebka to coś więcej – to klucz do własnej tożsamości. Agata Tuszyńska dowiedziała się, że jest Żydówką, kiedy skończyła osiemnaście lat. Wraz z tą informacją trafiła w jej ręce torebka babki i od tamtej pory próbuje dowiedzieć się, jaka ona była.

Agata Tuszyńska – pisarka, poetka, reportażystka. Autorka biografii Isaaka Bashevisa Singera, Ireny Krzywickiej oraz Wiery Gran, a także osobistych książek Rodzinnej historii lęku i Ćwiczeń z utraty. W ostatnich latach wydała m.in. Oskarżona Wiera Gran (2010), Narzeczona Schulza (2015), Jamnikarium (2016), Bagaż osobisty. Po Marcu (2018), Mama zawsze wraca (2020), przeniesioną na scenę Muzeum POLIN oraz Ćwiczenia z utraty. Po 15 latach (2021). W 2022 roku miały premierę Żongler. Romain Gary oraz tomik wierszy Niesny. W kwietniu 2023 roku nakładem wydawnictwa Osnova, przy okazji 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, ukazała się Czarna torebka. „Bohaterką wszystkich moich książek jest PAMIĘĆ. Znikające światy i odchodzący ludzie. Zapisuję, żeby nie przestały istnieć. Wierzę w ocalającą moc słowa” – mówi Tuszyńska. Laureatka Nagrody Polskiego PEN-Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reportażu i literatury faktu, odznaczona medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis i francuskim Orderem Literatury i Sztuki. Jej książki przetłumaczono na kilkanaście języków. Od marca 2022 roku jest felietonistką polskiej edycji Vogue.

Czarna torebka to osobista opowieść autorki, w której opisuje nam proces odkrywania swojej zaginionej babki i jej wojennych losów dzięki przedmiotom odnalezionym w tytułowej czarnej torebce. Agata Tuszyńska w swojej historii porusza kwestię zaginionej tożsamości, walki i okrucieństwa tamtych czasów, które odcisnęły swoje piętno na ludziach, którzy przeżyli. Autorka stworzyła bardzo ważny tekst, pełen emocji i domysłów, a wszystko to w zgrabny, nieco poetyki i momentami chaotyczny sposób. Dzięki czemu otrzymaliśmy opowieść utkaną z faktów, które udało się ustalić i domysłów, które mogły mieć w sobie ziarno prawdy. Pytań jest mnóstwo, ale odpowiedzi niewiele. Ta książka ma w sobie moc, moc refleksji i zadumy, które wymuszają zatrzymanie się i spojrzenie wstecz do własnych korzeni. Kolejnym atutem tej książki jest szata graficzna. Całość została zaprojektowana tak, by nie tylko cieszyć oko czytelnika, ale również poczuć klimat. Czytając, chłoniemy emocje i fakty, brniemy przez domysły i spekulacje, a całość uzupełniamy zdjęciami. Krótko mówiąc, minimalizm, prostota i fragmenty przeszłości w połączeniu ze stylem pisarskim autorki stworzyły coś wyjątkowego.